Bel Ağrısına Yaklaşım ve Tedavisi
Bel Fıtığı ve Bel Problemlerinde Detaylı Değerlendirme Önemlidir.
Yaklaşık % 80 bireyde bir bel ağrı atağı olur.
Genellikle ciddi medikal probleme yol açmaz.
%80’inde bel ağrısı tamamen geçer.Ortalama % 75 i mekanik nedenlidir.
Bel ağrısına yol açan nedenler oldukça fazladır. Bel ağrısı kas, kemik, eklem kapsülü, bağ, disk, damar kaynaklı olabilir.
Bel ağrısı için risk faktörleri şunlardır;
•Sigara
•Obezite
•Yaş
•Kadın cinsiyet
•Sedanter yaşam
•Stress
•İşle ilgili faktörler- vibrasyonlu aletle çalışanlar, uzun süre ayakta kalan, ağırlık kaldıranlar, anir rotasyon yapanlar,
•İş doyumsuzluğu
•Anksiyete, depresyon gibi psikojenik nedenler
•Düşük sosyo-kültürel düzeyi
•Basit kas spazmları hastaları acil servislere gitmelerini gerektirecek kadar şiddetli yakınmalara neden olabilir.
•Kireçlenmeler- daha hafif, gelip geçen kronik ağrılara neden olur
Bel (lomber) ağrısı lomber bölge dokularından kaynaklanabileceği gibi lomber bölge dışındaki bölgelerdeki problemlerden de kaynaklanabilir.
Mekanik nedenli ağrılar hareketle artar, dinlenmeyle geçerken, inflamatuar kaynaklı ağrılar dinlenmeyle artar.
Bel ağrısı ile gelen hastalarda inflamatuar, enfeksiyöz, tümöral (kanser), kauda ekina sendromu, kırık gibi nedenleri dışlamak için kırmızı bayraklar sorgulanmalıdır. Kırmızı bayraklar şunlardır;
Bel ağrısı ile gelen hastalarda inflamatuar, enfeksiyöz, tümöral (kanser), kauda ekina sendromu,
•Şiddetli, uyutmayan gece ağrısı
•Yoğun ve ilerleyici bulgular
•İlerleyici nörolojik kayıplar- duyu, güç kaybı
•Kanser öyküsü
•Hızlı kilo kaybı
•Damardan ilaç kullanımı
•Sistemik kortizon kullanımı
•Bağışıklık sisteminin baskılayan hastalık ya da ilaç kullanımı
•50 yaş üzeri
•Ciddi kemik erimesi
•İdrar ve gayta kaçırma
•Genital bölgede eyer tarzında uyuşma, açıklanmayan ateş
•Şiddetli travma geçiren
•Açıklanamayan ateş
•İyi bir hikaye
Başlatan faktör, arttıran, azaltan faktör, ağrının karakteri, yayılımı, eşlik eden bulgular (uyuşma, karıncalanma, idrar kaçırma….), ek hastalıklar, kullandığı ilaçlar, olduğu ameliyatlar sorgulanmalı.
Bel ağrısı olan hastaya yaklaşımda iyi bir anemnez ve fizik muayene şarttır. Fizik muayenede sadece bel bölgenin muayenesi yeterli değildir. Bel dışında
1 .Postür (duruş) muayenesi
2.Yürüyüş muayenesi
3.Kalça muayenesi,
4.Sakroiliak eklemin muayenesi
5.Bacak farkı varlığı
6.Nörolojik muayene
Şüphelenilirse karın muayenesi gereklidir.
Her hastada görüntüleme şart mı?
•Kırmızı bayraklar yoksa görüntüleme yöntemine başlangıçta gerek yoktur. Spesifik olmayan mekanik bel ağrılarında ilk 6 haftada görüntülemeye gerek yok.
Her hastaya MR gerekli değildir.
Muayene yapılmadan MR ile tanı koymak ağrının kaynağını bulmak açısından yanlış bir yaklaşımdır.
Bel ağrısında tedavi yaklaşımları
Konservatif (cerrahi dışındaki) ve cerrahi yaklaşımlar vardır.
Akut ve subakut ağrının kronikleşmesinde rol oynayan risk faktörleri dikkate alınmalıdır.
Subakut ağrının kronikleşme riski düşükse eğitim, öneriler ve egzersiz planlanmalıdır.
Kronikleşme riski yüksekse öneriler, eğitim, kontrol altında egzersiz, manipulasyonlar (manuel terapi), mindfullness temelli bilişsel tedavi, bioffedback, yoga gibi tedaviler planlanmalıdır. ÇOK disiplinli yaklaşımlar söz konusudur.
Prof Dr Feray Soyupek-FTRPlus